Wat is kunstzinnige therapie?
Kunstzinnige therapie biedt de mogelijkheid om ervaringsgericht, creatief en op een veilige manier aan persoonlijke ontwikkeling te werken. Hierbij worden creatieve middelen zoals tekenen, schilderen en boetseren ingezet om verandering en groei op gang te brengen. De cliënt gaat zelf aan de slag en onderzoekt samen met de therapeut wat er gebeurt in het creatieve proces.
Kunstzinnige therapie werkt met het basisidee dat je als maker terug te zien bent in wat je maakt en hoe je dit doet. Dat is soms confronterend maar vooral verhelderend en levert vaak een nieuwe kijk op jezelf op. Niet voor niks zeggen we dat een beeld soms meer kan zeggen dan duizend woorden. Zo kunnen jouw vragen, worstelingen, verlangens, ervaringen en gevoelens verhelderd worden door de beelden die jij maakt.
Het creatieve werken biedt de mogelijkheid om expressie te geven aan wat er in je leeft, maar tegelijkertijd hebben de oefeningen, materialen en beelden ook een specifiek effect op de maker en worden ze door de therapeut gericht ingezet. Het is een groot verschil of je met een groot blok klei aan de slag gaat, met houtskool een delicate tekening maakt of met verf de wereld van de kleuren induikt.
Werkwijze volwassenen
Wij onderzoeken samen in een intake wat jouw hulpvragen en doelstellingen zijn. Op grond van de informatie uit de intake, de hulpvragen en doelen die wij samen bespreken en mijn eigen observaties baseer ik vervolgens het behandelplan.
Het gesprek is een belangrijk onderdeel van de therapie. Uitgaand van de opgedane ervaringen en het ontstane werk bespreken wij jouw thema’s, patronen en ontwikkelingsvragen en kijken we hoe deze in relatie staan tot je hulpvraag. Vaak komen er nieuwe inzichten bij, door niet alleen te praten maar ook te doen en te voelen. De meerwaarde van het kunstzinnige werken is dat verschillende soorten dimensies bij de behandeling betrokken worden en je niet alleen op cognitief vlak wordt aangesproken, maar juist makkelijker in verbinding met je gevoel en je intuïtie kan komen. Door deze aanpak leer je jezelf vollediger kennen en kunnen de veranderingen diepgaander en langduriger zijn. Als praten over jouw worstelingen je niet verder helpt, biedt kunstzinnige therapie een ingang om een gestagneerd proces weer in beweging te brengen.
Door in de sessies zelf aan de slag te gaan, kun je vaste patronen die met jouw hulpvraag te maken hebben in het creatieve werken doorbreken en nieuwe manieren van handelen direct op het papier of in de klei uitproberen. Zo kun je nieuwe vaardigheden, andere manieren van denken en omgaan met gevoelens aanleren. Dit nieuwe handelingsrepertoire vertalen wij vervolgens gezamenlijk naar situaties in jouw dagelijkse leven.
Ik ga ervan uit dat veel van de dagelijkse moeilijkheden te maken kunnen hebben met wat we hebben meegemaakt in het verleden en hoe we zijn opgegroeid. Daarom gaan wij tijdens een traject ook op zoek naar onderliggende thema’s en overtuigingen (uit het verleden) die nog steeds invloed hebben op wat je nu ervaart.
Het is een therapievorm die zowel concrete handvatten biedt als ook dieper kijkt om onderliggende oorzaken en patronen te onderzoeken. Het is nadrukkelijk niet noodzakelijk om zelf al veel met kunst of creativiteit bezig te zijn (geweest) om te kunnen profiteren van kunstzinnige therapie. Mijn ervaring is dat iedereen op zijn eigen manier uiting kan geven aan wat er binnenin leeft. Daarbij is hoofdzakelijk belangrijk wat er gedurende het proces gebeurt en niet zozeer wat er daadwerkelijk aan creatieve uiting tot stand komt.
Werkwijze kinderen en jongeren
Bij het werken met kinderen spreek ik in de intakefase met de ouders, en indien gewenst ook met de leerkracht van het kind. Jongeren zijn er bij een intake meestal ook zelf bij. Vervolgens zijn er een aantal diagnostische sessies en stel ik op basis van mijn observaties en de informatie uit de intake een behandelplan op.
Laagdrempelig & tastbaar
Een kind wil vaak niet aan tafel zitten en in een gesprek uitleggen wat het voelt en waarom het zich op een bepaalde manier gedraagt. In de kunstzinnige therapie gebruik ik beelden, verhalen, symbolen, handpoppen en spelen we situaties na om te onderzoeken wat het kind meemaakt en om zijn moeilijkheden bespreekbaar te maken. Daardoor worden de worstelingen concreter en tastbaar en kan ik op een laagdrempelige manier aansluiten bij de belevingswereld van het kind. In het proces geef ik het kind onverdeelde aandacht en investeer ik in een vertrouwensband. Ik vind het belangrijk dat een sessie leuk is en dat we samen plezier maken en het kind nauwelijks merkt dat we het ook over zijn of haar problemen hebben.
Waar komen het gedrag en de gevoelens vandaan?
Door samen iets te maken, leer ik het kind kennen en ga ik in het begin van een traject op zoek naar de onderliggende oorzaken van de sociaal-emotionele of gedragsproblemen waar het kind tegen aanloopt. Kinderen laten in hun kunstzinnige werken op een directe en ongefilterde manier zien waar ze (onbewust) mee bezig zijn. Dit kan veel verduidelijken over de onderliggende problematiek. Mijn waarnemingen koppel ik terug aan de ouders. Daardoor ontstaat er een gezamenlijk beeld van wat het kind nodig heeft en hoe het specifieker ondersteund kan worden in zijn of haar behoeftes.
Nieuwe vaardigheden en emotieregulatie
Als er meer duidelijkheid is ontstaan over wat het probleem is en wat het kind ervaart, werk ik met het kind naar verandering toe. Door verschillende oefeningen gericht in te zetten, leer ik het kind nieuwe vaardigheden, andere manieren van denken en omgaan met gevoelens aan. Hierbij kun je denken aan sociale vaardigheden, de spanningsboog verlengen, het aanpassings- en inlevingsvermogen vergroten, oplossingsgericht/positief leren denken, minder piekeren, weer rustig worden als je boos bent, gevoelens leren opmerken en verwoorden, ideeën leren omzetten, plannen en structureren.
Systemische aanpak
Ik vind het belangrijk en zinvol en uiteindelijk ook noodzakelijk om het probleem niet alleen bij het kind zelf te lokaliseren, maar om te zoeken naar de dynamiek die ontstaat in de interactie tussen kind en omgeving. Daarom gebruik ik – zo mogelijk – een systemische aanpak: samen met ouders en gezinsleden, en als dat gewenst is, ook met de leerkrachten onderzoeken wij hoe het systeem om het kind heen bijdraagt aan de moeilijkheden die het kind ervaart. Vaak doen ouders ook een keer of twee een sessie mee en/of komen zussen en broers erbij.
* Ik werk met kinderen vanaf 5 jaar.
